سنگ ادراری یک توده سنگ مانند است که ممکن است طی عوامل مختلفی در بدن تشکیل شود. این سنگ ها می توانند ماهیت و اندازه های متفاوتی داشته باشند. یک سنگ ادراری می تواند ابعادی کوچک و در حد چند میلی متر داشته باشد، یا حتی می تواند به بزرگی یک توپ تنیس باشد. احتمالا شما هم در مورد سنگ کلیه بسیار شنیده اید و اطلاعاتی راجع به آن و دردهای ناشی از آن دارید. اما ممکن است با علل بروز این بیماری آشنا نباشید.
در این مقاله به بررسی سنگ های ادراری و نحوه درمان آن ها خواهیم پرداخت. پس با همراهی کردن ما تا پایان این مطلب، می توانید اطلاعات خود را در مورد این سنگ ها افزایش دهید.
علت بروز سنگ های ادراری
این سنگ هامی تواند در اثر عوامل مختلفی تشکیل شود. طبق بررسی های پزشکی مهم ترین عامل ایجاد سنگ کلیه ، کمبود آب در بدن است. کمبود آب در بدن باعث می شود که ادرار طی دفعات کمتری صورت گیرد و در نتیجه سنگ کلیه در بدن شکل خواهد گرفت. عامل دوم نیز افزایش مواد معدنی در بدن قلمداد می شود. در واقع این مواد معدنی در بدن رسوب می کنند و این رسوب ها می توانند باعث ایجاد توده هایی سنگ مانند در بدن شوند.
انواع سنگ های ادراری
سنگ ادراری انواع مختلفی دارد، و همانطور که گفته شد یکی از عوامل ایجاد این گونه سنگ ها، رسوب گذاری مواد معدنی در بدن است. این مواد معدنی اغلب شامل کلسیم هستند. از دیگر انواع سنگ کلیه می توان به سنگ های اسید اوریکی، سنگ استرووایتی اشاره کرد. در ادامه این نوع از سنگ های ادراری را بررسی خواهیم کرد.
سنگ های کلسیمی
این سنگ ها نیز اغلب در اثر کمبود آب حاصل می شوند. در واقع در صورتی که سیترات که مانعی برای تشکیل سنگ می باشد، حجم آن در ادرار کم شود، احتمال ابتلا به سنگ های کلسیمی افزایش پیدا خواهد کرد.
از دلایل دیگر ابتلا به سنگ های کلسیمی می توان به افزایش غلظت کلسیم در ادرار، افزایش غلظت اگزالات در ادرار که در موادی مانند اسفناج، ریواس، قهوه و…. وجود دارد، بالا رفتن سطح اسیداکریک خون، افزایش میزان هورمون های پارانیروئیدی، ابتلا به بیماری های کلیوی و التهابی روده و… اشاره کرد.
سنگ های اسید اوریکی
همانطور که از نامش پیدا است یکی از علت های اصلی بروز این سنگ ها در بدن افزایش میزان اسیداوریک در ادرار می باشد. از علت های دیگری که منجر ایجاد این سنگ ها می شود می توان به کم آبی بدن و ابتلا به بیماری نقرس نیز اشاره کرد.
سنگ استرووایتی
خطرناک ترین نوع سنگ ادراری است و این سنگ با عنوان سنگ عفونی نیز شناخته می شود. به طور معمول افرادی که از سوند مثانه برای مدت زیادی استفاده می کنند، به این نوع از سنگ ادراری مبتلا خواهند شد. باید به این نکته اشاره کرد که ایجاد این سنگ ها در خانم ها شایع تر از مردان می باشد.
سنگ های سیستئنی
این نوع از سنگ ها در اثر ابتلا به بیماری های مادرزادی کلیه ایجاد می شود، که در واقع این بیماری ها به دلیل دفع بیش از اندازه ماده ای به نام سیتین توسط کلیه ها بروز پیدا خواهند کرد. تنها راهی که برای پیشگیری از این بیماری و ایجاد این نوع از سنگ های ادراری می توان انجام داد، مصرف و نوشیدن بیش از حد مایعات می باشد.
سنگ دارویی
باید به این موضوع اشاره کرد که مصرف بیش از اندازه برخی از داروها مانند ویتامین D، ویتامین C، داروها و مکمل های کلسیمی، داروهای مسهل، داروهایی مانند استازولامید و توپیرامات که برای ضد صرع می باشد، داروهای خلط آور مانند سولفادیازین و آفدیرین و… موجب می شود که کلیه نتواند آن ها را به درستی دفع کند و همین امر موجب ایجاد سنگ های ادراری خواهد شد.
علائم ابتلا به سنگ های ادراری
حال شاید به این مسئله فکر کنید که چگونه می توان سنگ ادراری را تشخیص داد؟ در این مورد باید گفت که شما در صورت ابتلا به این بیماری دچار درد بسیاری خواهید شد. این درد با توجه به اندازه سنگ و محل قرار گیری آن در بدن، می تواند کاهش یا افزایش یابد. البته درد سنگ کلیه همیشگی نیست و ممکن است فقط گاهی اتفاق بیفتد. اما در اکثر موارد این درد فوق العاده شدید خواهد بود و تحمل آن از توان بیمار خارج است.
از دیگر علائم تشخیص سنگ ادراری می توان ادرار خونی اشاره کرد. سنگ های ادراری معمولا دارای کنج های تیزی هستند. این تیزی ها، می توانند باعث خونریزی در دستگاه ادراری شوند. در بعضی موارد نیز، ممکن است بیمار شن و یا سنگ ریزه دفع کند که معمولا این نوع دفع با درد خیلی زیادی همراه است. تعریق بیش از حد نیز به عنوان یکی از علائم تشخیص سنگ به شمار می رود.
نحوه تشخیص سنگ ادراری
به طور کلی بهتر است برای تشخیص این بیماری، به یک اورولوژیست معتبر مراجعه نمایید. اورولوژیست با توجه به علائم شما، برای اطمینان بیشتر، برای شما سونوگرافی، سی تی اسکن و یا رادیولوژی تجویز می کند. پس از انجام یکی از گزینه های مطرح شده، می توانید از نوع سنگ، تعداد و اندازه آن مطلع شوید. در ادامه این روش ها را بررسی خواهیم کرد.
سونوگرافی
از این روش می توان برای تشخیص سنگ های کوچک و ریز به خصوص زمانی که در حالب قرار دارند، استفاده می شود و محل دقیق انسداد مجاری ادراری و دیگر اختلالات را می توان نیز تشخیص داد.
سی تی اسکن
با استفاده از این روش تصویربرداری می توان سنگ های ادراری و میزان مسدود شدن دستگاه ادراری را تشخیص داد. همچنین با استفاده از این روش می توان دیگر مشکلاتی که منجر به دردی مشابه و ناشی از سنگ می شود را نیز تشخیص داد.
آزمایش ادرار
برای تشخیص سنگ های ادراری از این آزمایش به منظور بررسی وجود خون و چرک در ادرار که یکی از علائم وجود سنگ های ادراری می باشد، در کنار سایر روش ها استفاده می شود.
درمان درد سنگ ادراری
پس از تایید بیماری و وجود سنگ توسط پزشک و تشخیص نوع آن با توجه به نتایج سونوگرافی، رادیولوژی و… اورولوژیست، یک روش درمانی موثر را برای بیمار انتخاب خواهد کرد. معمولا سنگ های کوچک ( در حد چند میلی متر) با خوردن مایعات فراوان پس از ۲ هفته الی ۱ ماه دفع خواهند شد. اما در مورد سنگ هایی که بیشتر از ۱ سانتی متر قطر دارند، دفع سنگ حتما باید توسط پزشک و با روش های درمانی خاصی انجام شود. پزشک ابتدا نوع سنگ و مواد موجود در آن را بررسی می کند و سپس با توجه به این مسائل روش درمانی مناسبی انتخاب می کند.
همانطور که گفته شد، سنگ های ادراری می تواند انواع مختلفی داشته باشد. برای مثال اگر سنگ از انواع اسیدی باشد، پزشک برای کاهش اسید موجود در بدن شما، داروهایی تجویز خواهد کرد. همچنین اگر سنگ باعث ایجاد عفونت در بدن شما شده باشد، پزشک داروهای آنتی بیوتیک برای شما تجویز می کند. معمولا اورولوژیست در ابتدای درمان به شما پیشنهاد می کند که مصرف مایعات خود را چند برابر کنید.
در صورتی که سنگ بزرگتر از حد معمول باشد، دفع آن به مراتب سخت تر است. در این صورت، اورولوژیست معمولا از روش های نفرولیتوتریپسی و یا جراحی استفاده می کند. البته یک اورولوژیست متخصص، سعی می کند تا جایی که ممکن است، سنگ را بدون نیاز به جراحی از بدن خارج کند. اما گاهی انجام جراحی نیز برای خارج شدن سنگ از بدن نیاز است. بیشتر بخوانید:
روش های پیشگیری از ابتلا به سنگ ادراری
جالب است بدانید که می توان با استفاده از روش هایی از بروز سنگ های ادراری جلوگیری کرد. اولین مورد مصرف مایعات در طول روز است. اگر می خواهید که از شر ابتلا به سنگ کلیه در امان باشید، باید حتما به صورت روزانه چندین لیوان آب و مایعات مصرف کنید. البته بهتر است به جای سایر مایعات، مصرف آب را در اولویت قرار دهید. در صورتی که مصرف آب شما در طول روز کافی باشد، ادرار شما رنگ شفافی خواهد داشت.
همچنین بهتر است تا می توانید از مصرف نمک خودداری کنید. استفاده از نمک باعث افزایش احتمال ابتلا به سنگ کلیه خواهد شد. همچنین باید در مصرف ویتامین ها و پروتئین ها مراعات کنید. بعضی از ویتامین ها و پروتئین ها در صورت مصرف بیش ار حد می توانند منجر به بروز سنگ های ادراری شوند. با رعایت این نکات، می توانید درصد ابتلا به سنگ کلیه را در خود کاهش دهید.
سخن پایانی
در این مقاله به طور کامل در مورد سنگ ادراری و انواع آن و همچنین روش های پیشگیری و درمان آن ها پرداختیم. در صورتی که درد سنگ ادراری دارید، بهتر است به سرعت به یک اورولوژیست معتبر مراجعه کنید. اورولوژیست با بررسی آزمایش های شما، روش های درمانی مناسب را برای شما انتخاب خواهد کرد. شما مخاطب گرامی، برای افزایش اطلاعات خود در زمینه سنگ های ادراری می توانید با دکتر رجائی ارتباط برقرار کرده و از طریق مشاوره با این اورولوژیست معتبر، برای درمان بیماری خود استفاده کنید.
