هیدروسل چیست و چگونه رخ می‌دهد؟ عوارض هیدروسل شامل چه مواردی است؟ علت هیدروسل بیضه چیست و در اثر چه عواملی بروز پیدا می‌کند؟ علائم هیدروسل بیضه در بزرگسالان چگونه است؟ بیماری هیدروسل یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مردانه بوده که در بیشتر موارد بدون خطر بوده و مشکل حادی برای فرد ایجاد نخواهد کرد؛ اما این بیماری در برخی موارد نیز، علت بروز مشکلات و بیماری‌های جدی‌تری مانند سرطان بیضه خواهد بود. به همین دلیل، در این مقاله به نکات بیشتری در مورد این بیماری و درمان آن پرداخته‌ایم تا آگاهی و شناخت بیشتری نسبت به آن داشته باشید.
بیماری هیدروسل
بیماری هیدروسل به معنای تورم بدون درد کیسه بیضه و جمع شدن مایعات در پوست بیضه و یا ناحیه کشاله ران است که بیضه‌ها را در خود نگه داشته و به همین دلیل، از آن به عنوان آب آوردن بیضه نیز، یاد می‌شود. بیماری هیدروسل، در نوزادان و کودکان شیوع بیشتری دارد که عموما مادرزادی بوده و در بیشتر موارد به تدریج با گذشت زمان به خوبی برطرف خواهد شد. اما این بیماری ممکن است در هر سنی ایجاد شود و به دلایل مختلفی نظیر آسیب و ضربه، عفونت، پیچ خوردگی بیضه، اپیدیدیمیت، عمل واریکوسل، تومور بیضه و … در بزرگسالان نیز بروز پیدا کند. بیماری هیدروسل معمولا یک طرفه بوده و یکی از بیضه‌ها را درگیر می‌کند، اما ممکن است در مواردی نیز دو طرفه بوده و هر دو بیضه‌ها را تحت تاثیر قرار دهد.
انواع هیدروسل
بیماری هیدروسل دارای دو نوع هیدروسل ارتباطی و هیدروسل غیر ارتباطی است که در ادامه به توضیح بیشتری در مورد آن‌ها پرداخته‌ایم:
- بیماری هیدروسل ارتباطی (دو طرفه)
این نوع از بیماری هیدروسل هنگامی رخ می‌دهد که کیسه اطراف بیضه به طور کامل بسته نشده و مایعات تجمع یافته در اطراف بیضه، می‌توانند بین مایعات شکم و غشای بیضه‌ها حرکت کرده و به جلو و عقب بروند. در هیدروسل ارتباطی در واقع، مایعات تجمع یافته به دلیل باز بودن غشای نازک بین بیضه و حفره شکمی، با مایعات داخل حفره شکمی در ارتباط بوده و اگر این غشا بسته نشده و باز بماند، ممکن است عوارض مختلفی مانند فتق هیدروسل، فتق کشاله ران و … را به وجود آورد. تورم کیسه بیضه نیز، بسته به میزان فعالیت فرد و میزان مایعات موجود در بدن، می تواند اندازه خود را تغییر دهد.
- بیماری هیدروسل غیر ارتباطی
بیماری هیدروسل غیر ارتباطی بر خلاف هیدروسل ارتباطی، کانال کشاله ران و غشای میان بیضه و حفره شکمی بسته بوده و مایعات اضافی در غشای بیضه‌ها باقی خواهند ماند. این نوع هیدروسل، ممکن است در نوزادان و یا کودکان شکل بگیرد که بدن آن‌ها معمولاً ظرف مدت زمان یک سال، این مایعات اضافی را به خود جذب خواهد کرد. اندازه هیدروسل غیر ارتباطی همچنین، معمولا بدون تغییر بوده و یا با سرعت بسیار کندی تغییر خواهد کرد.
بیشتر بخوانید: آیا هیدروسل باعث ناباروری می شود؟
علائم و نشانه های هیدروسل چیست؟
علائم و نشانه‌های هیدروسل در افراد مختلف متفاوت بوده و به عواملی مانند جنسیت، سن، و شدت بیماری بستگی دارد. علائم هیدروسل همچنین، بسته به نوع هیدروسل متفاوت است. به عنوان مثال، یک هیدروسل ارتباطی تغییراتی را در اندازه بیضه نشان می‌دهد که می‌تواند در طول یک روز متفاوت باشد. دلیل این موضوع آن است که مایع از حفره شکم به داخل کیسه بیضه حرکت کرده و سپس دوباره به حفره شکمی جذب می‌شود. از طرف دیگر هیدروسل های ساده، اندازه ثابت اما بزرگتر از حد طبیعی در طول روز داشته که به مرور زمان کوچک می‌شوند.
در بعضی از موارد، هیدروسل ممکن است بدون علائم خاصی باشد و توسط فرد تشخیص داده نشود. اما در موارد دیگر، ممکن است علائم زیر مشاهده شود:
- درد یا تورم شکم: در بعضی از موارد، ممکن است مایعات درون هیدروسل حرکت کنند و باعث ایجاد درد یا تورم شوند. اما این تورم معمولاً غیر دردناک بوده و می‌تواند به طور مداوم یا چند روزه باشد.
- سفتی در منطقه شکم: هنگامی که هیدروسل بزرگتر می‌شود، مانند یک گوی سفت در منطقه شکم قابل لمس است.
- نفخ (تورم) در نواحی دیگر بدن: در برخی موارد به ویژه در موارد شدید، هیدروسل می‌تواند به نفخ در سایر مناطق از بدن منجر شود.
از جمله علائم و نشانه‌های دیگر این بیماری نیز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- احساس سنگینی در بیضه‌ها
- بزرگ شدن کیسه بیضه‌ها
- بیشتر شدن ورم بیضه در صبح
- و …
اگر یک یا چند مورد از این علائم را در خود مشاهده کرده‌اید، لازم است به بهترین متخصص اورولوژی در تهران مراجعه کنید تا تشخیص دقیق‌تر صورت گرفته و روش درمانی مناسب را برای شما در نظر بگیرید.
علت هیدروسل بیضه چیست؟
به طور معمول، زمانی که نوزاد پسر در رحم رشد می‌کند، بیضه‌های او شکل گرفته و سپس بیضه‌ها از طریق یک “تونل” به نام کانال اینگوینال به داخل ناحیه تناسلی حرکت می‌کنند. همان طور که آن‌ها از طریق کانال حرکت می‌کنند، پوشش شکم را به همراه خود فشار می‌دهند. پوشش داخلی کیسه‌ای را در اطراف بیضه‌ها در داخل کیسه بیضه تشکیل می‌دهد. بالای کیسه بیضه نیز، در نهایت قبل از تولد بسته می‌شود.
گاهی اوقات وقتی بیضه‌ها و پوشش داخلی با هم به داخل کیسه بیضه حرکت می‌کنند، مایع در کیسه باقی می‌ماند و سبب بروز هیدروسل می‌شود.
در طول رشد کودک در رحم، بیضه‌ها از شکم از طریق لوله‌ای به داخل کیسه بیضه فرود می‌آیند. هیدروسل زمانی رخ می‌دهد که این لوله بسته نشود. مایع از شکم از طریق لوله باز تخلیه می‌شود و در کیسه بیضه گیر کرده و باعث تورم کیسه بیضه می‌شود.
بیشتر هیدروسل‌ها چند ماه پس از تولد از بین می‌روند. گاهی اوقات، هیدروسل ممکن است همراه با فتق مغبنی ایجاد شود.
هیدروسل همچنین ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:
تجمع مایع طبیعی در اطراف بیضه که ممکن است به این دلیل رخ دهد که بدن مقدار زیادی مایع تولید کرده و یا به خوبی تخلیه نمی‌شود. (این نوع هیدروسل بیشتر در مردان مسن دیده می‌شود.)
عوامل خطر بروز هیدروسل
عامل اصلی خطر بروز هیدروسل در نوزادان تولد زودرس است. عوامل خطری که در مراحل بعدی زندگی رخ می‌دهند عبارتند از:
- عفونت های مقاربتی
- آسیب به کیسه بیضه
- التهاب کیسه بیضه
تشخیص بیماری هیدروسل
تشخیص هیدروسل معمولاً با ترکیبی از روش‌های معاینه فیزیکی و تصویربرداری انجام می‌شود که در ادامه به توضیح بیشتر این موارد پرداخته‌ایم:
معاینات فیزیکی: پزشک ضمن دریافت شرح حال و علائم بیمار، شکم و نواحی بیضه‌ها را مورد معاینه قرار داده تا هرگونه تورم، سفتی یا نفخ را پیدا کرده و از این طریق، محل و میزان تورم را مشخص کند.
سونوگرافی بیضه: سونوگرافی بیضه یکی از روش‌های معمول برای تشخیص هیدروسل است. در این روش با استفاده از امواج صوتی، تصاویر سه‌بعدی از داخل شکم به دست می‌آید که به پزشک کمک می‌کند تا هیدروسل را تشخیص دهد و اندازه و ویژگی‌های آن را بررسی کند. این روش افزون بر این، به تشخیص سایر موارد مثل فتق، سرطان بیضه و … نیز کمک می‌کند.
تصویربرداری رادیولوژی: در برخی موارد، از روش‌های تصویربرداری مانند رادیولوژی یا روش‌های دیگری مانند جذب نوری کلیه استفاده می‌شود تا هیدروسل و علت بروز آن به خوبی بررسی شود.
علاوه بر موارد گفته شده، ممکن است آزمایش‌های خونی نیز توسط پزشک برای بیمار تجویز شود تا مشکلات مرتبط با هیدروسل مانند عفونت نیز، مورد بررسی قرار گیرد. پس از تشخیص هیدروسل، پزشک شما ممکن است تصمیم بگیرد که چه اقداماتی را برای درمان یا مدیریت بیماری شما انجام دهد.
