تست نوار مثانه یا تست یورودینامیک (اورودینامیک) چیست؟ آزمایش نوار مثانه چگونه و کجا انجام می‌شود؟ تست نوار عصب مثانه چقدر طول می‌کشد؟
تست نوار مثانه یا تست یورودینامیک برای بررسی عملکرد قسمت‌های مختلف دستگاه ادراری از جمله مثانه، اسفنکترها و مجرای ادرار به‌کار می‌رود. این تست‌ها به بررسی توانایی مثانه در نگه‌داشتن و تخلیه ادرار می‌پردازند و در واقع، تمرکز اصلی این تست‌ها بر روی ظرفیت مثانه برای ذخیره و تخلیه ادرار است. در این مقاله، به بررسی این تست‌ها و اهمیت آمادگی برای اجرای تست نوار مثانه می‌پردازیم.
تست نوار مثانه یا تست یورودینامیک چیست؟
تست نوار مثانه و یا آزمایش یورودینامیک که به بررسی دستگاه ادراری و وضعیت ذخیره و رهاسازی ادرار می‌پردازد، بیشتر در بیمارانی که مشکلات مجاری ادراری و یا بی‌اختیاری ادرار دارند، تجویز می‌شود.
تست نوار مثانه در واقع عملکرد اجزای دستگاه ادرار تحتانی از جمله مثانه، اسفنکترها و مجرای ادرار را بررسی کرده و از این طریق، به آنالیز توانایی مثانه در نگه داشتن و تخلیه ادرار می‌پردازد. تست نوار مثانه دارای چندین آزمون مختلف بوده که شامل اندازه‌گیری جریان ادرار، فشار داخلی مثانه، فشار در مجرای ادرار و عملکرد ماهیچه‌های مثانه و اسفنکترها است. تست نوار مثانه در واقع یک روش تشخیصی است که عملکرد مثانه مانند ناتوانی تخلیه مثانه، مشکلات بیضه‌ها و یا علائم دیگر مربوط به اختلالات سیستم ادراری را به خوبی شناسایی کرده و برای تشخیص بیماری‌ها به پزشک کمک می‌کند.
بیشتر بخوانید: در مورد سرطان مثانه چه می دانید؟
انواع تست نوار مثانه
تست نوار مثانه شامل موارد زیر است:
- یوروفلومتری
- حجم ادرار باقیمانده(PVR)
- آزمایش سیستومتری
- اندازه گیری فشار نقطه نشت
- آنالیز جریان فشار
- الکترومیوگرافی
- نوار ویدیوئی از مثانه
یوروفلومتری در واقع آزمایشی است که برای اندازه گیری حجم و سرعت ادرار به کار می رود.
برای انجام این آزمایش باید بیمار مثانه اش کاملا پر باشد، سپس به آزمایشگاه مراجعه کند؛ زیرا برای انجام دادن این تست به ادراری پر فشار نیاز است.
بعد از این بیمار باید ادرار خود را داخل یک قیف که در حقیقت دستگاهی برای اندازه گیری ادرار است، ادرار نماید.
این دستگاه اندازه گیری، به یک کامپیوتر اتصال دارد که به طور خودکار، می تواند حجم و شدت ادرار را اندازه گیری کند.
این دستگاه ها گراف و یا نموداری را در انتها ایجاد می کنند که تغییرات هر یک ثانیه از جریان ادرار را می تواند نشان دهد.
در صورتی که مثانه شما ضعیف است و یا اینکه جریان ادرار مسدود است، نتایج بدست آمده از آزمایش غیر نرمال خواهد بود.
بیشتر بخوانید: سنگ ادراری و درد‌‌های آن
حجم ادرار باقیمانده (PVR) در تست نوار مثانه
PRV در واقع نوعی تست نوار مثانه است که قادر است حجم باقیمانده ادرار در مثانه را بعد از دفع ادرار، اندازه گیری کند.
در این شیوه، با کمک گرفتن از دستگاه های سونوگرافی، از امواج صوتی به منظور آماده کردن عکسی از مثانه استفاده می شود.
علاوه بر این، برای اندازه گیری ادرار باقیمانده در مثانه، می توان از یک لوله منعطف و باریک که سوند خوانده می شود هم استفاده کرد.
سوند از طریق مجرای ادراری، می تواند وارد مثانه شده و حجم ادراری که در مثانه باقیمانده است را از آن خارج کند.
در صورتی که حجم ادرار باقیمانده در مثانه بیمار تقریبا ۱۰۰میلی لیتر و یا از این مقدار بیشتر باشد، این یعنی اینکه مثانه به صورت کامل خالی نشده است.
تست سیستومتری در واقع آزمایشی است که میزان فشاری که به مثانه زمانی که پر است را می تواند اندازه گیری کند.
علاوه بر این، در این آزمایش ظرفیت و توان مثانه بیمار، برای نگهداری ادرار اندازه گیری می گردد تا معین شود بیمار در چه سطحی از پر شدن ظرفیت مثانه اش، نیاز به دستشویی رفتن و دفع ادرار دارد.
در تست سیستومتری هم، از سوند برای تخلیه کامل مثانه استفاده می گردد، بعد نوع دیگری از سوند که سایز آن کوچکتر است، از راه مجرای ادراری وارد مثانه می گردد.
این سوند یک دستگاه برای اندازه گیری فشار به نام مانومتر دارد و هنگامی که مثانه بیمار کاملا خالی شود، آبی را که هم دمای اتاق است را به داخل مثانه می ریزد.
بعد از این مرحله از بیمار خواسته می شود تا احساسی که در مثانه خود دارد را تشریح کند و بیان کند که چه زمان به دفع ادرار نیاز دارد ( مثانه از طریق سوند در حال پر شدن است).
هنگامی که بیمار به دفع ادرار نیاز دارد، میزان آب و فشار وارده روی مثانه اندازه گیری می گردد.
این تست همچنین می تواند انقباضات غیرارادی و یا اسپاسم عضله دتروسور (عضلۀ صاف در دیوارۀ مثانه) را که بخاطر مثانه بیش فعال بیمار است را اندازه گیری کند.
سیستومتری هیچ گونه عوارضی برای بیمار ندارد و فقط این امکان وجود دارد که در حین قرار دادن سوند، بیمار احساس درد و سوزش داشته باشد که بعد از وارد کردن سوند به مجرای ادراری، از بین می رود.
اندازه گیری فشار نقطه نشت (LPP) در تست نوار مثانه
در تست نوار مثانه آزمایش فشار وارد شده بر مثانه را حین نشت ادرار یا همان بی اختیاری ادرار، در زمان انجام تست سیستومتری اندازه گیری و تعیین خواهد کرد.
همان طور که قبل از این توضیح دادیم که در زمان انجام سیستومتری، مثانه بیمار بایستی پر باشد، این کار موجب انقباض عضلات مثانه می شود و احتمال دارد بیمار بصورت غیر ارادی و کاملا بی اختیار، مقداری ادرار از بدنش دفع کند.
دستگاه مانومتر می تواند فشار وارد آمده بر مثانه را در حین نشت ادرار بسنجد و اندازه گیری کند.
از بیمارانی که در زمان سرفه کردن، عطسه کردن و یا خندیدن ادرار نشت می شود، خواسته خواهد شد که در حین انجام آزمایش سیستومتری و پر شدن تدریجی مثانه سرفه بزنند.
این کار باعث نشت ادرار در بیمار می شود و دستگاه قادر است حجم فشار مورد نیاز برای نشت ادرار را بسنجد.
بیمار به هیچ وجه نباید از این وضعیت خجالت زده شود؛ زیرا این کار در واقع بخشی از آزمایش است و به این منظور اتاقی مجزا در نظر گرفته شده است.
در انتها پزشک با خواندن مقادیری که دستگاه در زمان وارد آمدن فشار ثبت کرده است، یک برنامه درمانی مناسب بیمار به او ارائه خواهد داد.
بعد از انجام تست نوار مثانه، چه اتفاقی رخ می دهد؟
بعد از انجام تست نوار مثانه، این امکان وجود دارد که تا چند ساعت پس از تست بیمار در حین ادرار، ناراحتی و درد مختصری را تجربه کند.
علاوه بر این، به دلیل قرار گرفتن سوند در مجرای ادراری، این امکان هست که بیمار در ادرار خود خون ببیند.
در هر ساعت نیم لیتر آب بنوشید و تا ۲ساعت این کار را ادامه دهید. این کار به بهبودی علائم کمک خواهد کرد.
علاوه بر این، پزشک شما ممکن است به شما توصیه کند که با آب گرم خود را بشویید و یا یک دستمال مرطوب گرم را روی مجرای ادراری تان قرار دهید.
برای جلوگیری از درد و عفونت، ممکن است پزشک شما مصرف مسکن بدون نسخه و آنتی بیوتیک را برایتان تجویز کند. در صورتی که علائمی مانند: عفونت، لرز، درد و تب را داشتید باید حتما به سرعت با بهترین متخصص اورولوژی در تهران تماس بگیرید.
