بیضه نزول نکرده عبارتست از زمانی که بیضه ها نمی توانند به محل طبیعی در کیسه بیضه قرار بگیرند. پزشک فرزند شما می تواند این عارضه را در طول یک معاینه معمول تشخیص دهد و این عارضه در حدود ۳ یا ۴ نوزاد از ۱۰۰ نوزاد (و تا ۲۱ مورد از ۱۰۰ نوزاد نارس) دیده می شود. خوشبختانه، حدود نیمی از این بیضه ها در طول ۳ ماه اول زندگی، خود به خود در کیسه بیضه قرار می گیرند. اما گاهی بیضه ها بعد از ۳ ماهگی کودک خود به خود وارد کیسه بیضه نمی شوند، بنابراین، حدود ۱ یا ۲ پسر از ۱۰۰ پسری که بیضه های نزول نکرده دارند، نیاز به درمان دارند.
مهم است که بیضه های نزول نکرده را با بیضه های “متحرک یا شناور” اشتباه نگیرید. پس از ۶ ماهگی، یک کودک پسر رفلکسی دارد که به طور موقت بیضه ها را به سمت بالا می کشد تا در هنگام سردی یا ترس از آنها محافظت کند. بیضه ها در مواقع دیگر در کیسه بیضه هستند و نیازی به درمان ندارند. فقط بیضه هایی که واقعاً نزول نکرده اند نیاز به درمان دارند. متخصص اورولوژی کودکان می تواند با معاینه فیزیکی تفاوت این دو مسئله را تشخیص دهد.
در این مقاله به طور کامل در مورد بیضه نزول نکرده یا همان کریپتورکیدیسم صحبت خواهیم کرد.
تعریف بیضه های طبیعی یا نزول کرده
بیضه ها ۲ عضوی هستند که در یک کیسه پوستی (کیسه بیضه) در زیر آلت تناسلی آویزان هستند. بیضه ها محل تولید اسپرم و تستوسترون (هورمون جنسی مردانه) هستند. کیسه بیضه، بیضه ها را در محیطی خنک تر از بدن نگه می دارد. این امر به این دلیل است که اسپرم نمی تواند در دمای بدن رشد کند. در دوران کودکی، اسپرم در بیضه‌ها فرآیندی را طی می کند که منجر به تولید اسپرم های بالغ در بلوغ می شود.
بیضه های طبیعی در اوایل رشد نوزاد پسر تشکیل می شوند. آنها در قسمت تحتانی شکم تشکیل می شوند، اما در اواخر بارداری به داخل کیسه بیضه می روند. بیضه های طبیعی خود را با بافت قابل کشش در پایین کیسه بیضه می چسبانند.
علت بروز بیضه نزول نکرده
در اکثر کودکان مبتلا به این مشکل جسمانی، مشخص نیست که چرا بیضه ها حالت طبیعی ندارند. هیچ مطالعه ای نشان نداده است که مشکل ناشی از کاری است که مادر در دوران بارداری انجام داده یا مواد غذایی که مصرف است.
گاهی اوقات بیضه ها نزول می یابند اما در کیسه بیضه قرار نمی گیرند. سپس، وقتی پسر بزرگ شد، مشخص می شود که بیضه ها به هم چسبیده نیستند. از هر ۵ مورد بیضه نزول نکرده ۱ مورد زمانی که پسر دیگر نوزاد نیست، تشخیص داده می شود. به همین دلیل، همه پسران باید در هر معاینه فیزیکی سالانه محل بیضه های خود را بررسی کنند.
از علت های بروز این عارضه می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- وزن کم نوزاد در هنگام تولد
- تولد زودرس نوزاد
- تداخل برخی از مواد شیمیایی با هورمون های بدن جنین
- مصرف مشروبات الکلی توسط مادر در هنگام بارداری
- استعمال سیگار و دخانیات مادر در دوران بارداری
- سابقه ابتلا خوانواده به این عارضه یا مشکلات دیگر دستگاه تناسلی
- ابتلا به سندرم های ناهنجاری مادرزادی مانند سندرم داون و …
- بارداری با استفاده از لقاح آزمایشگاهی با همان ivf
تشخیص بیضه نزول نکرده
بیضه ای که در معاینه فیزیکی قابل لمس نباشد، «غیر قابل لمس» نامیده می شود. بیضه های غیر قابل لمس ممکن است در شکم (نزول نکرده)، غایب یا بسیار کوچک (“آتروفیک”) باشند. مهم است که بفهمیم آیا بیضه ها نزول کرده اند یا نه. یک بیضه نزول نکرده در داخل شکم می تواند در مراحل بعدی زندگی تومور ایجاد کند. چنین توموری ممکن است تا زمانی که کاملاً بزرگ نشده باشد یا علائمی ایجاد کند، قابل توجه نیست. متأسفانه، هیچ آزمایشی مانند سونوگرافی وجود ندارد که بتواند به طور قطعی وجود بیضه را نشان دهد. جراحی تنها راه برای تشخیص قطعی این موضوع است.
متخصص اورولوژی کودکان در جراحی باز و لاپاراسکوپی پیشرفته تخصص و مهارت دارند. لاپاراسکوپی جراحی است که از طریق لوله های نازکی که از طریق یک برش کوچک به بدن کودک شما وارد می شود انجام می شود. جراح از یک دوربین مخصوص برای دیدن داخل بدن کودک شما استفاده می کند. جراح یکی از ۳ موقعیت را پیدا می کند:
- رگ‌های خونی بیضه کور – ثابت می کند که بیضه وجود ندارد.
- رگ هایی که از شکم خارج می شوند – ثابت می کند که هیچ بیضه ای در شکم وجود ندارد.
- وجود بیضه در شکم. اگر بیضه ای پیدا شود، بر اساس وضعیت آن، به داخل کیسه بیضه پایین آورده یا برداشته می شود.
درمان بیضه نزول نکرده
این بیماری دارای روش های مختلفی برای درمان می باشد که با توجه به شرایط فرد یکی از این روش ها توسط بهترین اورولوژیست انتخاب خواهد شد.
درمان های هورمونی
در صورتی که امکان حرکت دادن بیضه به سمت کیسه بیضه در فرد وجود داشته باشد، می توان از داروهای هورمونی مانند هورمون گنادوتروپین جفتی انسان استفاده کرد اما باید به این موضوع اشاره کرد که هورمون درمانی اثربخشی بسیار کمی دارد.
جراحی کریپتورکیدیسم
بیضه هایی که بعد از ۳ ماهگی در کیسه بیضه قرار نمی گیرند، بایستی جراحی شوند. جراحی بعد از ۶ ماهگی توصیه می شود. این امر زمانی امکان پذیر است که کودک قادر به انجام بیهوشی و جراحی است و در این شرایط داروها یا درمان هورمونی مفید نیستند.
به این جراحی ارکیدوپکسی می گویند و برای این جراحی کودک تحت بیهوشی عمومی قرار می گیرد. تقریباً همیشه کودک می تواند همان روز ترخیص شود و در عرض ۱ تا ۲ روز به حالت عادی باز می گردد. برشی به طول حدود ۱ اینچ در ناحیه کشاله ران ایجاد می شود (اغلب به سختی می توان بعداً آن را دید). بیضه ها از تمام بافت های مجاور آزاد می شوند تا به راحتی به داخل کیسه بیضه حرکت کنند. اگر فتق وجود داشته باشد، در همان زمان برطرف می شود. در برخی موارد، بیضه برای این جراحی ساده بیش از حد بالا است. در این صورت به روش های پیچیده تری (و گاهی حتی ۲ عمل جراحی) نیاز است. به طور کلی، میزان موفقیت جراحی ۹۸ از ۱۰۰ است. باید در آخر به این اشاره کنیم یکی دیگر از مشکلاتی که با بالا رفتن سن برای مردان بوجود آمدن مشکلات پروستات هم هست که گاهی اوقات به بیوپسی پروستات نیاز دارند.
قراردادن پروتز بیضه
از جمله روش های دیگر جهت درمان در صورتی که کودک یک یا هر دو بیضه خود را از دست داده باشد، قرار دادن پروتزهای سالینی بیضه درون کیسه بیضه می باشد. زمان مناسب برای انجام این کار در اواخر دوران کودکی و یا دوران بلوغ می باشد.
عوارض بیضه نزول نکرده
برای تولید اسپرم، بیضه ها باید ۲ تا ۳ درجه خنک تر از دمای طبیعی بدن باشند و کیسه بیضه چندین درجه سردتر از دمای بدن است و به همین دلیل مکان ایده آلی برای بیضه است. بیضه هایی که داخل کیسه بیضه نزول نمی کنند به طور طبیعی کار نمی کنند. هر چه بیشتر بیضه ها بیش از حد گرم باشند، شانس کمتری برای بلوغ طبیعی اسپرم در آن بیضه وجود دارد. این می تواند دلیل ناباروری باشد، به خصوص زمانی که هر دو بیضه تحت تاثیر این عارضه قرار گرفته باشند.
بیضه های نزول نکرده با خطر بیشتر موارد از قبیل سرطان بیضه در بزرگسالی (اگرچه خطر آن کمتر از ۱ در ۱۰۰ است)، پیچ خوردگی بیضه، ایجاد فتق در نزدیکی کشاله ران مرتبط هستند که در ادامه تمام این عوارض را بررسی خواهیم کرد.
ناباروری
یکی از عوارض این بیماری ناباروری مردان می باشد که به دلیل پایین بودن تعداد اسپرم و کیفیت آن ها رخ خواهد داد. که دلیل بروز آن نیز نکامل غیرطبیعی بیضه بوده و در صورت عدم درمان نیز این شرایط بدتر خواهد شد.
سرطان بیضه
یکی از عارضه های دیگر این بیماری سرطان بیضه می باشد که در واقع به دلیل تولید اسپرم نابالغ در سلول های بیضه ای ایجاد خواهد شد. افرادی که بیضه نزول نکرده در شکم آن ها به جای کشاله ران قرار داشته باشد و یا هر بیضه آن ها را درگیر کرده باشد بیشتر در معرض ابتلا به سرطان بیضه می باشند. با انجام جراحی خطر بروز این عارضه را می توان کاهش داد اما نمی توان به طور کامل برطرف کرد.
پیچ خوردگی بیضه
پیچش بیضه یکی دیگر از عوارض بیضه نزول نکرده می باشد که شامل پیچش رگ های خونی، اعصاب و همینطور لوله ی منتقل کننده مایع منی به سمت آلت تناسلی می باشد و منجر به توقف خونرسانی در بیضه ها خواهد شد و برای افراد بسیار دردناک می باشد. در صورتی که درمان نشود منجر به از دست رفتن بیضه نیز می شود.
فتق کشاله ران
از جمله دیگر عوارض این بیماری فتق کشاله ران می باشد که به دلیل شل شدن دهانه بین شکم و کانال کشاله ران منجر به وارد شدن بخشی از روده به کشاله ران خواهد شد.
سخن پایانی
در این مقاله به طور کامل در مورد بیضه نزول نکرده و علت بروز آن صحبت کردیم، همانطور که ذکر کردیم علت مشخصی هنوز برای بروز این عارضه در نوزادان تعیین نشده است اما عواملی از قبیل سابقه ابتلا خانوادگی به این مشکل، مصرف نوشیدنی های الکلی و اساعمال دخانیات در بروز آن نقش دارند. بنابراین پس از تشخیص پزشک متخصص باید در اسرع وقت برای درمان آن و جلوگیری از بروز عوارضی از قبیل سرطان بیضه، فتق کشاله ران و … اقدام کرد.
