واریکوسل بیماری است که موجب بزرگ شدن سیاهرگ‌های بیضه می‌شود. این بیماری یکی از علت‌های مهم ناباروری و اختلال نعوظ است. طبقه‌بندی واریکوسل توسط سونوگرافی رنگی کیسه بیضه و معاینه‌ی بالینی انجام می‌شود. در ادامه این مقاله انواع گریدهای واریکوسل را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
تعیین گریدهای واریکوسل بر اساس معاینات فیزیکی
معاینه‌ی واریکوسل در حالت ایستاده انجام می‌شود. بیمار باید به حالت ایستاده قرار بگیرد و تنفس عمیق شکمی انجام دهد، سپس نفس خود را برای چند ثانیه نگه دارد (مانور والسالوا). اگر معاینه در حالت خوابیده انجام شود، رگ‌های بزرگ شده به سمت پشت قرار می‌گیرند و تشخیص واریکوسل به خصوص در گریدهای پایین ممکن است به درستی انجام نشود. اما در حالت ایستاده می‌توان وریدهای بزرگ شده را با معاینات بالینی تشخیص داد.
انواع گریدهای واریکوسل بر اساس کدام پارامترها طبقه بندی می‌شوند؟
تقسیم‌بندی انواع گریدهای واریکوسل بر اساس آزمایشات و معاینات مختلف به صورت زیر است:
- معاینات بالینی
گریدهای واریکوسل در معاینات سرپایی که توسط بهترین متخصص اورولوژی در تهران انجام می‌شود بر مبنای بزرگ شدن سیاهرگها در هنگام مانور والسالوا در نظر گرفته می‌شود. در این معاینات اندازه‌ی بیضه و وضعیت ساختاری کیسه بیضه لحاظ نمی‌شود. ارزیابی‌های بالینی یک بررسی نسبی است که در حالت ایستاده و با یک تنفس عمیق طی معاینه‌ای که به مانور والسالوا معروف است انجام می‌شود.
- ارزیابی‌های سونوگرافی
ارزیابی‌هایی که بر اساس سونوگرافی انجام می‌شود، بر اساس گشاد شدن سیاهرگها در مقیاس میلی‌متر است.
انواع گریدهای واریکوسل بر اساس معاینات بالینی
انواع گریدهای واریکوسل بر اساس معاینات بالینی به شرح زیر است که در اینجا به توضیح بیشتری در مورد آن پرداخته‌ایم:
- گرید ۱: واریکوسل در حالتی که بیمار ایستاده و در وضعیت فشار قرار دارد (مانور والسالوا) تشخیص داده می‌شود.
- گرید ۲: بزرگ شدن سیاهرگها در هنگام معاینه‌ی ایستاده بدون هر گونه فشار مشخص است.
- گرید ۳: زمانی که بیمار در وضعیت ایستاده قرار گرفته است بدون هرگونه فشار و یا باد کردن شکم، واریکوسل به صورت واضح در قسمت فوقانی کیسه بیضه دیده می‌شود.
بیشتر بخوانید: علائم واریکوسل
انواع گریدهای واریکوسل بر مبنای سیستم طبقه بندی Lorence
انواع گریدهای واریکوسل بر اساس سیستم طبقه بندی Lorence شامل موارد زیر است:
- درجه ۱: بزرگ شدن سیاهرگها وجود ندارد. بزرگ شدن وریدهای اسپرماتیک در ناحیه اینگوینال با فشار دادن در هنگام مانور والسالوا دیده می‌شود.
- درجه ۲: بزرگ شدن وریدهای اسپرماتیک در انتهای فوقانی بیضه (با انجام مانور والسالوا) و در قسمت فوقانی بیضه جریان برگشتی دیده (رفلاکس) وجود دارد.
- درجه ۳: زمانی که بیمار به روی کمر دراز کشیده است بزرگ شدن سیاهرگها دیده نمی‌شود اما در معایناتی که بیمار ایستاده است، ریفلاکس وجود دارد.
- درجه ۴: رفلاکس در وضعیتی که بیمار به روی کمر خوابیده است وجود دارد.
- درجه ۵: گشاد شدن سیاهرگ‌های اسپرماتیک حتی بدون والسالوا وجود دارد.
بیشتر بخوانید: درمان قطعی واریکوسل
انواع گریدهای واریکوسل بر مبنای سیستم طبقه بندی Starteschi
طبقه‌یندی واریکوسل بر مبنای Starteschi با توجه به رفلاکس و آتروفی بیضه به ۵ قسمت تقسیم می‌شود:
- گرید ۱: در طول والسالوا، رفلاکس در قسمت اینگوینال دیده می‌شود، کیسه بیضه طبیعی است و آتروفی بیضه دیده نمی‌شود.
- گرید ۲: در هنگام والسالوا رفلاکس در قسمت بالایی شبکه پامپینیفرم وجود دارد اما هیچ گونه تغییر شکل و یا کوچک شدن بیضه در کیسه بیضه دیده نمی‌شود.
- گرید ۳: رفلاکس در سیاهرگ‌های پایین کیسه بیضه در هنگام والسالوا وجود دارد اما بیضه و کیسه بیضه طبیعی هستند.
- گرید ۴: رفلاکس خود به خود در طی والسالوا وجود دارد. تغییر شکل اسکروتوم و آتروفی بیضه ممکن است وجود داشته باشد.
- گرید ۵: رفلاکس بدون فشار در سیاهرگ‌های بیضه در حالت استراحت دیده می‌شود. شدت رفلاکس با والسالوا افزایش می‌یابد و آتروفی بیضه دیده می‌شود
انواع مختلف گریدهای واریکوسل
- گرید ۰: قطر سیاهرگ اسپرماتیک کمتر از ۲ میلی‌متر است.
- گرید ۱: قطر سیاهرگ اسپرماتیک بین ۲ تا ۳ میلی‌متر است.
- گرید ۲: قطر ورید اسپرماتیک ۳ میلی‌متر و یا بیشتر از ۳ میلی‌متر است.
جهت تشخیص واریکوسل انجام سونوگرافی ضروری نیست و طی معاینات بالینی می‌توان این بیماری را تشخیص داد، اما جهت دریافت اطلاعات دقیق‌تر و مشخص کردن گریدهای آن سونوگرافی پیشنهاد می‌شود.
با توجه به اینکه سونوگرافی یک آزمایش غیر تهاجمی است و هیچ گونه اشعه‌ی مضری ندارد، به همین دلیل می‌توان از این روش به عنوان یکی از راه‌های تشخیص دقیق و ارزیابی گریدهای واریکوسل استفاده کرد.
