مثانه بیش فعال در واقع نوعی اختلال در کار مثانه است و به این صورت اتفاق میافتد که شخص احساس نیاز به دفع ادرار دارد و اما این نیاز به دفع ادرار بیش از حد معمول آن است و حتی ممکن است فرد اختیار ادرار خود را از دست داده و لباس زیر خود را خیس کند، برای درمان این مشکل احتیاج به استراحت دادن به مثانه است که بیمار باید دارو مصرف کند.
OAB یا مثانه بیش فعال به این صورت اتفاق می افتد که مثانه با وجود اینکه پر نیست ولی به شخص فشار وارد می کند. این یک نوع بیماری شایع در میان زنان و مردان است که در واقع هیچ دلیلی برای منقبض شدن مکرر مثانه و فشارهای کنترل شده وجود ندارد. این مشکل گاهی اوقات با نام مثانه تحریک پذیر یا اسهال بی‌ثباتی دتروسر نامیده می‌شود.
بیشتر کسانی دچار این بیماری می شوند که بیماری‌هایی مانند پارکینسون، سکته مغزی داشته و یا اینکه سالمند هستند.با پرکار شدن مثانه و عدم درمان بموقع ممکن است باعث عفونت ادراری، مشکلات پوستی،انزوا و افسردگی شوند. در صورتی که درمان های مفید و موثری برای درمان این مشکل وجود دارد.
برای درمان قطعی این بیماری می توان از روش هایی مانند توانبخشی لگن، بیوفیدبک و ورزش درمانی استفاده کرد.
دلیل ایجاد مثانه بیش فعال
عامل اصلی مثانه بیش فعال به شکل کامل تا بحال مشخص نشده است. در حالت معمول به تدریج حجم مثانه پر می شود و در حالت آرامش قرار دارد. اما با کشیده شدن مثانه در این اختلال و در حالتی که نیمه پر شده است احساس نیاز به دفع ادرار می شود.
اکثر افراد تا مدتی می توانند خود را تا درفتن به دستشویی نگه دارند اما کسانی که مثانه بیش فعال دارند، از سمت عضله مثانه شان پیام‌های غلطی به مغز ارسال می شود و مثانه احساس پری بیش از حد دارد. اغلب دلیل بیش فعالی مثانه مشخص نمی شود و به همین دلیل به عنوان یک بیماری شناخته می‌شود. با افزایش استرس ممکن است حال بیمار بدتر شود. همچنین جالب است بدانید که علائم آن در اثر مصرف موادی مانند کافئین در چای، قهوه، کولا ومصرف الکل بدتر شود.
عواملی که علائم مثانه بیش فعال را تشدید می‌کند
در مواردی ممکن است علائم آن به صورت یک عارضه که در اثر مانند بیماری های عصبی و یا مغز بروز کند، از جمله شامل:
- بعد از وقوع سکته مغزی
- با دچار شدن به بیماری پارکینسون
- با مولتیپل اسکلروز
- بعد از ایجاد آسیب های نخاعی
بعلاوه نشانه‌های شبیه به این ها ممکن است به دلیل عفونت ادراری یا سنگ مثانه بوجود آید.
علائم مثانه بیش فعال عبارتند از:
- اضطرار: یعنی شما می‌خواهید بصورت فوری و سریع ادرار خود را دفع کنید و نمی توانید آن را به تاخیر بیندازید.
- داشتن تکرر ادرار: یعنی شما بیشتر از هفت بار در روز به توالت می روید و این مورد اغلب برای کسانی که مشکل مثانه بیش فعال دارند اتفاق میافتد.
- نوکتوریا: یعنی شما شبانه بیشتر از یکبار برای دفع ادرار از خواب بیدار می‌شوید.
- از دست دادن اختیار ادرار: گاهی پیش می‌آید که احساس می کنید نمی توانید خود را تا رسیدن به توالت نگه دارید و قبل از رسیدن به توالت ادرار لباس زیر شما را خیس می کند.
چگونه متوجه شویم مثانه ما بیش فعال است؟
در صورتی که متوجه این امر شده‌اید که بصورت غیر طبیعی، به توالت رفتن نیاز دارید. پزشک شما را به منظور تشخیص صحیح از نظرعفونی بودن و یا وجود خون در ادرار چک می کند. همچنین امکان دارد پزشک بخواهد از خالی شدن کامل مثانه شما در زمان دفع ادرار مطمئن شود.
پزشک اغلب به دنبال نشانه‌هایی است که می‌توانند عوامل تاثیرگذاری در ایجاد این نوع بیماری باشند . این روال بررسی نشانه‌ها، می تواند شامل موارد زیر باشد:
- سابقه پزشکی فرد
- معاینات بدنی، بیشتر در ناحیه شکم و اندام تناسلی
- آزمایش ادرار، به منظور بررسی وجود عفونت یا خون در آن
معاینات عصبی، برای بررسی مشکل حسی یا داشتن رفلاکس‌های غیر نرمال
درمان‌های دارویی برای مثانه بیش فعال
دستورالعمل‌های پزشکی معمولا با روش‌های درمانی کم تهاجمی آغاز می‌شوند. در گام اول بهتر است با درمان‌های رفتاری، رعایت یک رژیم غذایی مطابق نظر پزشک معالج و تغییر سبک زندگی شیوه زندگی است. گاهی هم، استفاده از بیوفیدبک کارساز خواهد بود.
در صورت جواب نگرفتن از سایر درمان‌های گفته شده، می‌توانید به سراغ گام دوم بروید. گام دوم بیوفیدبک است و به سادگی در مطب پزشک معالج قابل انجام است. علاوه بر این، در گام دوم می‌توانید از درمان دارویی نیز استفاده کنید.
دیگر درمان‌های دارویی هم در دسترس هستند که جزو جراحی‌های کم تهاجمی است که با تزریق نوعی دارو به نام سم بوتولینوم به مثانه، تحریک الکتریکی مثانه با نورومدولاسیون ساکرال و تحریک عصب محیطی (PTNS) انجام می‌شود. علاوه بر این، درمان‌های جراحی تهاجمی هم وجود دارند، ولی در اکثر موارد برای درمان OAB بکار نمی‌روند.
تقویت عضلات لگن، برای جلوگیری از نشت ادرار
- تمرینات کگل : با انجام ورزش های منظم مخصوص عضلات لگن و به صورت روتین، می‌توان باعث درمان و حتی پیش گیری از بی اختیاری ادرار هم شد. این نوع ورزش‌ها به خصوص برای خانم های جوان نتیجه می دهد و کارساز است. این تمرینات باید دست کم برای هشت هفته و روزانه ۳۰ تا ۸۰ بار تکرار شوند.
- استفاده از بیوفیدبک: بهتر است با انجام تمرینات کگل انجام شود، این کار موجب می‌شود تا فرد مبتلا، آگاهی و کنترل عضله‌هایش در ناحیه لگن را بتواند حفظ کند. همچنین بیوفیدبک کمک می کند تا شخص عضلات کف لگن را تشخیص داده و از انقباض‌های طبیعی این عضلات مطمئن شود.
- تحریک کردن کف لگن با پالس های الکتریکی : با استفاده ازپالس‌های الکتریکی ضعیف، می توان عضلات را منقبض کرد. اما توجه کنید که این نوع تحریک عضله حتما همراه تمرینات کگل شود.
راه‌های پیشگیری از مثانه بیش فعال
علت ایجاد مثانه بیش فعال هنوز بصورت دقیق شناسایی نشده است، به همین دلیل شیوه پیشگیری خاصی در دست نیست. اما، موارد زیر می‌توانند گاهی در بعضی از افراد از شدید شدن علائم جلوگیری کنند:
- کافئین می‌تواند فوریت ادرار را بیشتر کند. در نتیجه قطع مصرف کافئین، می‌تواند علائم مثانه بیش فعال را کاهش دهد.
- بعلاوه پرهیز از مصرف شکلات، خوراکی‌های تند، نوشیدنی‌های گازدار و غیره در پیشگیری از علائم مثانه بسیار فعال، کارساز است.
مقدار فیبر مصرفی تان را بیشتر کنید، همچنین مصرف نوشیدنی‌ها را کمتر کنید و کاهش وزن را هم جدی بگیرید چون به کاهش علائم کمک می‌کند.
