سرطان آدرنال نوعی تومور در غدد فوق کلیوی است. که معمولا بروز آن بسیار نادر است. به گونه ای که از هر ۵۰۰ هزار نفر تنها یک نفر به این سرطان دچار می شود. معمولا این سرطان در سنین میانسالی بروز پیدا می کند. البته تنها ۳۰ درصد از افراد در همان مراحل اولیه می توانند بیماری خود را تشخیص داده و درمان نمایند. اکثر افرادی که به این سرطان دچار می شوند، پس از سال ها می توانند رشد و وجود این تومورها را تشخیص دهند. به همین منظور در ادامه قصد داریم شما را با هر آنچه باید در رابطه با سرطان آدرنال بدانید، به طور کامل آشنا کنیم.
سرطان آدرنال چیست؟
در مورد غدد فوق کلیوی
غده فوق کلیه غده های کوچکی هستند که بالای هر یک از کلیه ها نشسته اند. کلیه ها در اعماق قسمت فوقانی شکم قرار دارند.
در ابتدا بهتر است بدانید هر غده فوق کلیه دارای ۲ قسمت است. قسمت خارجی، قشر، جایی است که بیشتر تومورها ایجاد می شوند. قشر هورمون های خاصی را برای بدن ایجاد می کند. همه این هورمون ها ساختار شیمیایی مشابهی دارند و استروئید نامیده می شوند:
کورتیزول باعث تغییر در متابولیسم می شود تا بدن بتواند استرس را کنترل کند.
آلدوسترون به کلیه ها کمک می کند تا میزان نمک خون را تنظیم کرده و به تنظیم فشار خون کمک می کند.
آندروژن های آدرنال می توانند به فرم های متداول هورمون های جنسی استروژن و تستوسترون در سایر قسمت های بدن تبدیل شوند. مقدار این هورمون ها که در نتیجه تبدیل آندروژن های فوق کلیوی حاصل می شود در مقایسه با آن چه در سایر قسمت های بدن ساخته می شود اندک است. بیضه ها بیشتر آندروژن ها (هورمون های مردانه) را در مردان تولید می کنند. تخمدان ها بیشتر استروژن ها (هورمون های زنانه) را در زنان تولید می کنند.
قسمت داخلی غده فوق کلیه، نوعی کششی از سیستم عصبی است. هورمون های سیستم عصبی مانند: نوراپی نفرین و اپی نفرین (آدرنالین نیز نامیده می شوند) در مدولا ساخته می شوند. تومورها و سرطان هایی که از مدولای فوق کلیه شروع می شوند شامل: فئوکروموسیتوماها (که اغلب خوش خیم هستند) و نوروبلاستوما می شوند.
تومورها و سرطان های قشر آدرنال در اینجا پوشش داده شده است، اما تومورهای مدولای غده فوق کلیوی پوشش ندارند. نوروبلاستوما به طور جداگانه در جای دیگر پوشانده شده است.
انواع تومور آدرنال
۲ نوع اصلی تومورهای قشر آدرنال عبارت اند از:
- آدنوم (تومورهای خوش خیم یا غیر سرطانی)
- سرطان (تومورهای بدخیم یا سرطانی)
تشخیص این نوع تومورها گاهی اوقات هنگام مشاهده سلول ها در زیر میکروسکوپ، دشوار است. گاهی اوقات تنها راه برای اطمینان از سرطان بودن تومور غده فوق کلیه، انتشار آن در غدد لنفاوی یا سایر اندام ها و بافت ها است. آدنوم در خارج از غده فوق کلیه گسترش نمی یابد.
- آدنوم های قشر آدرنال
بیشتر تومورهای قشر آدرنال تومورهای خوش خیم هستند که به عنوان آدنوم شناخته می شوند. عرض این تومورها معمولاً کمتر از ۲ اینچ (۵ سانتی متر) است. آن ها معمولاً فقط در یک غده فوق کلیوی دیده می شوند، اما گاهی اوقات هر دو اتفاق می افتد.
بیشتر افراد مبتلا به آدنوم آدرنال هیچ علائمی ندارند و نمی دانند تومور غده فوق کلیوی دارند. برخی از این آدنوم ها به طور تصادفی (به طور اتفاقی) هنگامی که اسکن CT یا MRI شکم انجام می شود به دلیل یک مشکل سلامتی نامرتبط کشف می شوند. در حدود ۵٪ افرادی که از ناحیه شکم سی تی اسکن می شوند ، تومور غده فوق کلیوی دارند که مشکوک نیستند. بسیاری از اینها غیر فعال هستند، بدین معنی که هورمونهای فوق کلیوی ایجاد نمی کنند. گاهی اوقات این تومورها با نام مستعار incidentalomas شناخته می شوند زیرا مشکلی ایجاد نمی کنند و فقط به طور تصادفی یافت می شوند.
برخی از آدنوم ها بیش از حد هورمون های استروئیدی غده فوق کلیوی ایجاد می کنند. گاهی اوقات هورمون های اضافی می توانند همان علائم ناشی از کارسینومای آدرنال (سرطان ها) را ایجاد کنند. آدنوم ها بسیار بیشتر از کارسینوم ها می توانند سطح بالایی از آلدوسترون ایجاد کنند که می تواند باعث فشار خون بالا شود.
۲. سرطان قشر آدرنال
نوعی سرطان که در قشر غده فوق کلیه ایجاد می شود، کارسینوم قشر فوق کلیه یا فقط سرطان غده فوق کلیه نامیده می شود. این نوع نادر از سرطان به عنوان سرطان قشر فوق کلیه (یا سرطان) نیز شناخته می شود.
سرطان غده فوق کلیه اغلب در موارد زیر کشف می شود:
این به طور تصادفی در یک آزمایش تصویربرداری انجام می شود که برای جستجوی چیز دیگری انجام شده است.
هورمون هایی ایجاد می کند که باعث تغییراتی مانند: افزایش وزن و احتباس مایعات، بلوغ زودرس در کودکان یا رشد بیش از حد مو و صورت در زنان می شود.
شروع به ایجاد علائم می کند زیرا بسیار بزرگ شده است. تومورهای بزرگ می توانند به اندام های دیگر شکم فشار وارد کنند و باعث درد یا احساس سیری شوند. به طور کلی ، سرطان های آدرنال بسیار بزرگتر از آدنوم آدرنال هستند. فرض می شود که یک تومور غده فوق کلیوی بزرگتر از ۵ یا ۶ سانتی متر (حدود ۲ تا ۲/۱ اینچ) یک سرطان باشد. در یک مطالعه، متوسط اندازه سرطان غده فوق کلیه در حدود ۱۳ سانتی متر (۵ اینچ) بود.
بیشتر سرطان های یافت شده در غده فوق کلیه از همان جا شروع نشده و سرطان های غده فوق کلیه نیستند. در عوض، آن ها در اندامها یا بافتهای دیگر شروع شده و سپس از طریق جریان خون به غدد فوق کلیوی گسترش یافته (متاستاز می دهند). به عنوان مثال، سرطان های ریه، ملانوما و سرطان های پستان اغلب به آدرنال منتقل می شوند.
دلایل بروز سرطان آدرنال
همانطور که گفته شد سرطان آدرنال در سنین میان سالی بروز پیدا می کند. اما به طور کلی این سرطان در سنین کودکی و سن ۴۰ تا ۵۰ سالگی بروز پیدا می کند. علاوه بر سن سابقه خانوادگی نیز در بروز این سرطان موثر است. اختلالات ژنتیکی مانند نئوپلازی اندوکرین چندگانه نوع ۱، سندرم بک ویت ویدمن، سندرم لی فرامنی و پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی از دلایل بروز این بیماری محسوب می شود. از طرفی افرادی که سیگاری هستند نیز در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند. زیرا سیگار کشیدن نقش بسیار موثری در افزایش خطر ابتلا به سرطان غدد فوق کلیوی دارد.
علائم و نشانه های سرطان آدرنال
بروز سرطان آدرنال معمولا با علائمی همراه است. که در صورت مشاهده آن ها بهتر است برای بررسی و تشخیص احتمالی این بیماری اقدام نمایید. از آنجایی که بروز علائم در کودکان بیشتر از بزرگسالان است. قطعا درصد تشخیص و درمان به موقع در آن ها نیز بیشتر از افراد سن بالا است. به طور کلی نشانه های این بیماری به نوع تومور، میزان تولید هورمون ها توسط تومور ایجاد شده و نوع هورمونی که بیش از اندازه ترشح می شود، بستگی دارد. به طور کلی علائم سرطان آدرنال عبارتند از:
در صورتی که سرطان بدخیم باشد، موجب تولید بیش از اندازه هورمون آلدوسترون می شود. که با علائم زیر همراه است.
- بالا رفتن فشار خون
- احساس ضعف
- گرفتگی عضلات
- احساس تشنگی و عطش فراوان
- تکرر ادرار
در صورتی که سرطان آدرنال موجب افزایش بیش از اندازه هورمون کورتیزول شود، نیز با نشانه های زیر همراه است.
- بروز کبودی در دست و پاها
- تجمع چربی در ناحیه پشت گردن و شانه ها
- رشد نمودن موی صورت، سینه و کمر
- بروز قاعدگی های نامنظم
- احساس ضعف در پاها
- احساس افسردگی
- چاق شدن ناحیه شکم و سینه ها
در صورتی که وجود تومور موجب افزایش تولید هورمون استروژن می شود.
- افزایش رشد پستان ها در پسران
- بلوغ جنسی زودرس در دختران
- کاهش میل جنسی در بانوان و آقایان
- ناتوانی های جنسی در آقایان و بانوان
اگر تومور غدد فوق کلیوی منجر به افزایش تولید هورمون تستوسترون شود، با نشانه های زیر همراه است.
- کلفت شدن صدا
- بروز جوش های بسیار زیاد در سطح پوست
- افزایش پیدا کردن توده های عضلانی
- بروز قاعدگی های نامنظم در بانوان
- رشد بیش از اندازه موهای زائد صورت و بدن
در برخی از مواقع ممکن است بروز سرطان آدرنال به سایر اعضای بدن نیز فشار وارد کند. در این صورت احتمال دارد فرد با علائم سیری و یا درد نیز مواجه شود. به طور کلی در صورت بروز حداقل دو مورد از علائم ذکر شده به طور همزمان، بهتر است برای تشخیص دقیق تر به پزشک مراجعه نمایید. تا در صورت تشخیص سرطان، هرچه سریع تر برای درمان آن اقدام شود.
نحوه تشخیص سرطان آدرنال
برای تشخیص سرطان آدرنال پزشک ممکن است از روش های مختلفی استفاده نماید. که عبارتند از:
- آزمایشات خون و ادرار
یکی از معمول ترین روش های تشخیص انواع بیماری ها انجام آزمایش خون و ادرار است. که با بررسی آن ها می توان سطح هورمون های ترشح شده درون بدن مانند کورتیزول، آلدوسترون، آندروژن ها و … را اندازه گیری نماید.
- تصویربرداری:
سی تی اسکن و ام آر آی از دیگر روش های تشخیص سرطان آدرنال می باشند. که معمولا برای بررسی میزان رشد تومورهای موجود در غدد فوق کلیوی تجویز می شوند. از طرفی با انجام این روش های تصویربرداری می توان از انتقال تومور به دیگر اعضای بدن نیز مطلع شد.
- بیوپسی:
در برخی از مواقع غدد فوق کلیوی درون آزمایشگاه مورد بررسی قرار می گیرند (ممکن است با تکه برداری همراه باشد). بررسی نتایج این آزمایش ها می تواند مشخص کننده وجود تومور و شناخت سلول های درگیر سرطان باشد.
چگونگی درمان سرطان آدرنال
در صورتی که سرطان آدرنال در مراحل اولیه بیماری تشخیص داده شود و برای درمان آن ها به موقع اقدام شود، احتمال موفقیت درمان بسیار بالا است. اما در صورتی که بیماری به سایر اعضای بدن نیز منتقل شده باشد. قطعا برای برطرف نمودن تومور به مراحل پیچیده تری از درمان نیاز است. به طور کلی درمان این بیماری به شرح زیر می باشد.
در صورتی که بیماری هنوز به سایر اعضای بدن منتقل نشده باشد، از روش جراحی رادیکال برای درمان سرطان استفاده می شود. در صورتی که نتیجه جراحی موفقیت آمیز باشد، احتمال دارد فرد چند سال دیگر نیز بتواند زنده بماند. البته هر چقدر که بیماری زودتر تشخیص داده شود و زودتر برای درمان آن اقدام شود. قطعا احتمال موفقیت آمیز بودن جراحی و افزایش طول عمر بیمار نیز بیشتر است. از طرفی فراموش نکنید که مهارت و تجربه جراح نیز در موفقیت درمان بسیار موثر است. مراحل درمان تومور غدد فوق کلیوی عبارت است از:
- ابتدا با استفاده از روش جراحی تومور به طور کامل برداشته می شود.
- مرحله دوم نیز مانند مرحله اول باقی مانده های تومور و بخش های مشکوک به سرطان نیز پاکسازی می شوند.
- سپس تمامی بافت های لنفاوی و گره های لنفاوی که ممکن است منجر به بازگشت بیماری شوند، مورد بررسی قرار می گیرند. تا در صورت سرطانی بودن آن ها را نیز برداشت نمایند.
- پس از این مراحل نیز بیمار باید به منظور پیشگیری از عود کردن بیماری، داروهای تجویز شده توسط پزشک را به طور کامل مصرف نماید.
نتیجه گیری
چنانچه پس از مطالعه مطالب فوق سوالی یا ابهامی در ذهن تان باقی مانده است می توانید در انتهای این مقاله در بخشی تحت عنوان “دیدگاه” مطرح کنید.